Y?lan Bal??? ?in Habitat Koruma a?r?s?
Akdeniz Genel Bal?k?l?k Komisyonunun Y?lan Bal??? Uzman? Prof. Dr. ?kran Yal?n zdilek, Meksika Krfezi ve Sargasso Denizi'nde reyip 2-3 y?lda 6-7 bin kilometre katederek Akdeniz'e gelen, Trkiye'de baz? gl ve nehirlerde byyen y?lan bal?klar?n?n neslinin devam? iin akarsulardaki ya?am alanlar?n?n korunmas? a?r?s?nda bulundu.anakkale Onsekiz Mart niversitesi Fen Fakltesi Biyoloji Blm Ana Bilim Dal? Ba?kan? Prof. Dr. zdilek, AA muhabirine, Trkiye'de en fazla Bafa Gl ile Byk Menderes, Kk Menderes ve Gediz nehirlerinde rastlanan y?lan bal???n?n u?rak yerlerinden birinin anakkale'deki Sar?ay oldu?unu syledi.?nsanlar henz yeryznde yokken, 50-55 milyon y?l ncesine ait fosilleri bulunan y?lan bal?klar?n?n birok jeolojik ve iklim zorluklar?n? a?t???n? belirten zdilek, hayatlar?nda bir kez dl veren bu trn yumurtadan ?kt?klar?nda yaprak formunda oldu?unu, tatl? sulara girmeden nce y?lan bal??? ?eklini ald???n? anlatt?.Bu srete ?effaf ve 5-7 santimetre boyunda olan ve cam y?lan bal??? olarak adland?r?lan canl?n?n ac? sulara, lagnlere, gllere, akarsulara girdiklerinde pigmentle?ip sar? renk ald???n?, trn baz? bireylerinin nnde baraj veya ba?ka engeller yoksa akarsular?n st taraflar?na g etti?ini dile getiren zdilek, '? sularda 10-20 y?l kald?ktan sonra tekrar a?a??lara do?ru ge ba?l?yorlar. Bal?k?lardan kaabilenler denize a?l?yor ve dnyaya geldikleri Sargasso Denizi'ne do?ru g ediyorlar. Bu uzun yolculuk s?ras?nda beslenemedikleri iin mideleri kreliyor, yumurta ve spermlerini buraya b?rakt?ktan sonra lyorlar.' dedi.zdilek, Atlas Okyanusu'ndan Akdeniz'e gelen cam y?lan bal?klar?n?n akarsulara girdikten sonra nemli sorunlarla kar??la?t?klar?n?, bunlar?n ba??nda insanlar taraf?ndan avlanmalar? oldu?unu syledi.Yavru gelmeyince stokun yenilenmesinin mmkn olmad???n? kaydeden zdilek, szlerini ?yle srdrd: 'En byk sorunlardan biri bu. lkemizde cam y?lan bal??? avc?l??? yok, dolay?s?yla bizim lkemiz a?s?ndan byle bir sorun yok ama son y?llarda akarsular zerine kurulan barajlar, g engeline yol a?yor. Bunun yan?nda akarsular?m?z kirleniyor, akarsular?m?z art?k akm?yor. Akarsular?m?zdaki bu manzara maalesef kirli olarak de?erlendiriliyor. Akarsular?m?z betonlara dn?trlyor. Betonla?t?r?l?nca yiyecek mi kal?r orada? Yok. Yiyecek olmay?nca bu hayvanlar nas?l beslenecek? Kirlilik, besin azl???, habitat kayb? ve btn bunlar?n hepsi yanl?? uygulama.'zdilek, y?lan bal?klar?n?n g etmeye ba?lad?klar?nda srler halinde geldiklerini, s?cakl?k ve tuzluluk durumuna gre bulduklar? ilk ak?nt?ya, ieriye do?ru g ettiklerini syledi.anakkale'den Hatay'daki Asi Nehri'nin giri?ine kadar olan blmde Trkiye sular?na giren trn, Akdeniz'e dklen tm akarsularda kirlilik yoksa ya?ayabildi?ini dile getiren zdilek, ?u bilgileri payla?t?: 'Sargasso Denizi'nden gelen y?lan bal?klar? sadece Trkiye'ye de?il, Yunanistan, M?s?r, Cezayir, Tunus, ?talya, Fransa'ya ve btn Kuzey Avrupa lkelerine g ediyor. Dolay?s?yla tam olarak stok belirlemek mmkn de?il ancak stok gstergelerine bak?yoruz. Gelen ne kadar var? O gelenin miktar?na gre de?erlendirme yapabiliyoruz. Nesli tehlike alt?nda. Bunu avc?l?k verilerinden gryoruz. Eskiden Trkiye'de kaydedilen avc?l?k verilerini ?imdiki verilerle kar??la?t?r?yoruz. Aradaki fark bize bunu zaten gsteriyor. Bu i?i bilenler, y?lan bal??? avlayanlar, a?k ve bariz ?ekilde bunu gryor. Eskiden tezgahlarda y?lan bal??? sat?l?rken, ?imdi sipari?le insanlar yeme?e y?lan bal??? bulam?yor.''Bu suya kanalizasyon, gbre, hayvansal, tar?msal at?klar giriyor'zdilek, y?lan bal???n?n, insan vcuduna yarayan Omega-3 ya? sistemini iermesi bak?m?ndan da ok k?ymetli oldu?unu belirtti.zellikle tatl? sularda ok farkl? bir diyetle beslendi?i iin bu trdeki ya? asidi kompozisyonunun di?er bal?klara k?yasla farkl? oldu?unu, insan sa?l??? iin ok yararl? ya? asidi kompozisyonlar?n? ierdi?ini anlatan zdilek, ?unlar? kaydetti: 'Y?lan bal??? avc?l???yla ilgili kurallar di?er lkelere k?yasla Trkiye'de ok fazla kat? ve yerinde. Akarsularda avc?l?k yasak, lagn alanlar?nda ise belli zamanlarda avc?l?k yasak. En nemlisi bizde boy yasa?? var. 50 santimetrenin alt?ndaki y?lan bal?klar?n?n avlanmas? kesinlikle yasak. Bu, di?er lkelerde yle de?il. Bunun haricinde amatr bal?k?l???n yasaklanma durumu olabilir ama ticari avc?l?kta da belli bir kota durumu var. Trkiye'de hem zaman hem yer hem miktar yasaklar? var.'Prof. Dr. zdilek, ?unlar? syledi: 'Trkiye'de y?lan bal?klar?yla ilgili en nemli sorun, habitat kayb?. anakkale'deki Kepez Deresi normalde y?lan bal??? habitat?d?r. Bunun gibi btn derelerin tahrip oldu?unu d?nd?nzde nerede beslenecek bu hayvanlar? Sar?ay'daki sazl?klar, baz? insanlara kt grnt gibi gelebilir ama bunlar suyu temizlemek iin al??an fabrikalar. Bu suya kanalizasyon, gbre, hayvansal, tar?msal at?klar giriyor. Bu besleyicileri yosunlar, kenardaki bitkiler, suyun zerindeki su mercimekleri ya da ipliksi algler ya da a?alar kullan?r. A?ac? yok ederseniz meydan kime kal?r? Ondan daha az gl olan sazl?klara. Onlar? da yok ederseniz ipliksi alglere kal?r. ?pliksi algler o?al?nca ne olur? Akarsuyun stn bir bulut gibi rter. Bylece a?a??s? oksijensiz, pis kokulu, kirli hale gelir.'
Haber Yorumları 2
Bir Değerlendirme Yorumu Yazın...
Bu Haberleride Beğenebilirsiniz..
Hemen Aşağıdaki Formu Doldur İlk Yorumu Sen Yap !