Suriye'de Be?ar Esad y�netimini deviren hareketin bir do?um yeri varsa, o da �rd�n s?n?r?ndaki k���k kent Dera.Burada, 21 May?s 2011'de 13 ya??ndaki Hamza el Hatib'in i?kence g�rm�? ve uzuvlar? kesilmi? bedeni, h�k�met kar??t? bir g�steride tutuklanmas?ndan haftalar sonra ailesine teslim edildi.El Hatib'in �l�m� ve duvarlara Esad kar??t? yaz?lar yazd?klar? gerek�esiyle di?er gen�lerin de i?kenceden ge�irilmesi protestolar?n yay?lmas?n? ve h�k�met g��lerinin verdi?i sert tepkiyi beraberinde getirdi.Dera'da Esad y�netiminin devrilmesini kutlamas? gereken birileri varsa, Hatib ailesi olmal?yd?. Ancak evi ziyarete gitti?imde kutlama yapan kimse yoktu.K?sa s�re �nce, yine polisin 2019'da tutuklad??? Hamza'n?n a?abeyi �mer'in de g�zalt?nda �ld�?�ne dair Saydnaya Hapishanesi'nde bulunan belgelerin ekran g�r�nt�lerini yeni alm??lard?.Ac?yla titreyen �ocuklar?n annesi Samira, bana �mer'in hapisten �?kmas?n? bekledi?ini anlatt?."Bug�n ya da yar?n gelecek diye d�?�n�yordum. Bug�n haberini ald?m" dedi. �� aydan k?sa s�re �nce �len kocas?n?n da yas?n? tutan, tamamen siyahlar giymi? Samira eski Suriye Cumhurba?kan? Be?ar Esad'?n kendisinin ya?ad?klar?n? ya?amas?n? istiyordu."?n?allah bedelini �der ve Allah ondan ve �ocuklar?ndan intikam al?r" dedi.Ye?eni H�sam el Hatib, belgelerin Sayndaya'daki yak?nlar?n?n ak?betini �?renmek i�in hapishaneyi inceleyenlerin sosyal medyada yay?mland???n? s�yledi. Hamza'n?n a?abeyi oldu?unu bildikleri �mer'in dosyas?n? internette payla?m??lard?.Esad'?n devrilmesi, Suriye'de y?llard?r s�ren bask?y? bitirdi ve muhaliflerin ?am'? ele ge�irdi?i ve Esad'?n ka�t??? Pazar g�n�, Dera'n?n b�y�k �o?unlu?u sokaklardayd?.Cep telefonlar?yla �ekilen g�r�nt�lerde, Dera'n?n ana meydan?nda ko?u?turan erkekler sevin� g�sterilerinde bulunup, havaya ate? a�?yorlard?Buras?, Esad y�netimi d�neminde muhalefetin ba?l?ca merkezlerinden biriydi. A??r �at??malar ya?anm??, k�yler tank mermileri ve makinal? t�fek ate?iyle harap olmu?tu.Suriye'nin g�neyindeki muhalefet, ge�en hafta kuzeyden gelip ?am'? ele ge�iren Heyet Tahrir e? ?am (HT?) �nc�l�?�ndeki ittifaktan farkl?. Ancak her iki grup da Pazar g�n� ?am'da birle?ti.�zg�r Suriye Ordusu (FSA) Dera'da 2011 y?l?nda sava?t?. Hamza'n?n �l�m�nden sonra Esad'?n ordusunda g�rev yapan baz? subaylar, taraf de?i?tirip, isyanc? g��lere kat?ld?. Bunlardan biri, subay ve daha sonra isyanc? lider olmas?ndan �nce �niversitede ?ngiliz edebiyat? okuyan Ahmed el Awda'yd?. Awda ?imdi Dera b�lgesinin milis lideri.Yak?ndaki Busra kasabas?nda bana "Ne kadar mutlu oldu?umuzu hayal bile edemezsin" dedi."G�nlerdir a?l?yoruz. Nas?l hissetti?imizi bilemezsin. Suriye'de herkes ailesinden birini kaybetti. Herkes ac? �ekti."Awda, Pazar g�n� HT? ile birlikte ?am'a giren ilk muhalifler aras?nda oldu?unu s�yledi. ?lk yapt??? ?eyin, i�eridekileri korumak i�in b�y�kel�ilikler ve kamu binalar?na gitmek oldu?unu da ekledi."Four Seasons Oteline �ok say?da sivil kamu �al??an?n? g�t�rd�k ve korunmalar? i�in �ok b�y�k bir g�� konu?land?rd?k.""Kaotik bir d�nem olacakt? oradaki herkesi, h�k�met �al??anlar?n? bile korumak i�in elimden geleni yapt?m. Onlar? cezaland?rmak istemiyorum, onlar da Suriyeli."Fakat Awad Esad'? o kadar kolay affetmeyece?ini vurguluyor."Onu cezaland?r?lmas? i�in mahkeme �n�ne �?kartmak ad?na elimden geleni yapaca??m. ��nk� Suriye halk?na neler yapt???n?, Suriye'yi nas?l harap etti?ini unutmayaca??z."Esad'?n gidi?i Suriye'de ve farkl? muhalif gruplar aras?nda k?r?lgan bir birlik yaratt?. Ancak at?k ortak bir d�?manlar? yok ve hala d?? g��lerin �?karlar? s�z konusuyken, farkl?l?klar? ileride sorun yaratabilir.Suriye'nin de Irak ve Libya'n?n yolundan gidip, kaos ya?ayaca?? kayg?lar? var.Awda ise "Irak'ta neler oldu?unu g�rd�k ve bunu reddediyoruz" diyor.Son birka� y?lda sadece Esad g��leriyle sava?mad?. Hala �lkenin do?usuna yay?lm?? halde bulunan I??D h�creleri de tehditlerden biri. Awda, I??D'e kar?? da sava?t???n? ve iki y?l �nce �rg�t�n �st d�zey liderlerinden Ebi ?brahim El Kurey?i'yi �ld�rd�?�n� s�yl�yor.Art?k Esad'?n g��l� destek�ileri ?ran ve Rusya, I??D'i frenlemiyor ve buradaki bir�ok ki?i geri d�nmelerinden kayg?l?.Awda bunun olmayaca??nda kararl?. "Hay?r" diyor. "Onlar? kovduk, I??D idaresi alt?nda ya?amak i�in Esad'? devirmedik."Awda ?imdi serbest se�imler istiyor ve Suriye halk?n?n bir daha asla diktat�r olacak birini se�meyece?ine inan?yor.Dera'daki mezarl?kta, Hamza'n?n mezar?, ailesinin anlatt???na g�re h�k�met g��lerine ait bir tank?n att??? top mermisi y�z�nden y?k?lm?? durumda.Bir kuzeni "�lm�?ken bile vurmaya devam ettiler" diyor.Suriye muhalefetinin bayra?? Hamza'n?n mezar ta??na sar?l?rken, kom?ular sessizce izliyor.Hemen arkas?ndaki mezarlar, 13 y?ll?k sava??n hikayesini anlat?yor: Bir hava sald?r?s?, bir �at??ma, evlerinde t�m� �ld�r�len bir aile.Esad ile sava? sona erdi, ama Suriye'de bar?? hen�z kazan?lamad?.