BBC ara?t?rmas?na g�re Facebook, ?srail-Hamas sava?? s�resince Filistinli haber kurulu?lar?n?n okurlar?na ula?mas?n? ciddi ?ekilde k?s?tlad?.Facebook verilerinin analiziyle yap?lan ara?t?rmada, Gazze ve Bat? ?eria'dan olu?an Filistin b�lgelerindeki haber kaynaklar?n?n okur etkile?imleri, sava??n ba?lad??? Ekim 2023'ten bu yana keskin ?ekilde d�?�? ya?ad?.Meta adl? �at? kurulu?unun bir di?er sosyal platformu Instagram'a ait s?zd?r?lan belgeleri de inceleyen BBC, bu platformda Filistinli kullan?c?lar?n yorumlar?n?n yine Ekim 2023'ten beri daha �ok k?s?tland??? bilgisine eri?ti.Facebook'un sahibi Meta, belirli bir g�r�?� kas?tl? olarak k?s?tlad???na d�n�k �?kar?mlar?n "kesin olarak yanl??" oldu?unu savundu.?srail-Hamas sava??n?n ba?lamas?yla Filistin b�lgelerine az say?da muhabirin girmesine izin verildi. Bu gazeteciler ise yaln?zca ?srail ordusunun e?li?inde b�lgede bulunabildi.Sosyal medya, Gazze i�inden bilgi almak isteyenler i�in bu bo?lu?u dolduran bir i?lev g�rd�. Palestine TV, Wafa haber ajans? ve Al-Watan News gibi Facebook sayfalar?, d�nya genelinde bir�oklar? i�in �nemli kaynaklar haline geldi.BBC Arap�a Servisi, Filistinlilerin �ne �?kan 20 haber kurulu?una ait Facebook sayfalar?n?n etkile?im verisini derledi ve bunlar? y?llara g�re kar??la?t?rd?.Sosyal medya hesaplar? s�z konusu oldu?unda, etkile?im verisi, g�nderilerin ka� ki?i taraf?ndan g�r�ld�?�n� anlamakta kilit �nemde. Yorum say?s?, reaksiyon ve payla??m say?lar? bu veriye dahil ediliyor. Sava? d�neminde okur etkile?iminin art??a ge�mesi beklenebilirdi. Ancak veriler, 7 Ekim 2023 sonras?nda etkile?imlerin y�zde 77 d�?t�?�n� g�steriyor.Palestine TV, Facebook'ta 5,8 milyon takip�iye sahip. Bu haber kurulu?undan gazeteciler BBC ile payla?t?klar? verilerde, Facebook g�nderilerini g�ren ki?i say?s?n?n y�zde 60 d�?t�?�n� ortaya koydu.Gazeteci Tar?k Ziyad, "Etkile?im tamamen k?s?tlanm?? durumda. G�nderilerimiz insanlara ula?m?yor" diyor.Ge�ti?imiz y?l boyunca Filistinli gazeteciler �evrimi�i i�eriklerinin Meta taraf?ndan �st� �rt�l� ?ekilde engellendi?ini s�yleyerek endi?elerini ifade ediyordu.Bunu inceleyebilmek i�in BBC ayn? d�nemde 20 ?srailli haber kurulu?unun verilerini de ele ald?. Bunlar aras?nda Yediot Ahronot, Israel Hayom ve Channel 13 kurulu?lar? da var.Bu sayfalar b�y�k oranda sava? odakl? i�erikler payla?m??lar fakat okur etkile?imleri ayn? d�nemde yakla??k y�zde 37 art?? g�stermi?. Meta daha �nceden de Filistinliler ve insan haklar? gruplar? taraf?ndan, adil bir moderasyon sa?lamamakla ele?tirilmi?ti.2021'de ?irketin haz?rlatt??? ba??ms?z bir raporda, bunun kas?tl? olmaktan �ok moderasyon ekibinde Arap�a konu?an ki?ilerin olmamas?na dayand??? de?erlendirmesi yap?lm??t?. Baz? kelime ve ifadelerin, �yle olmamas?na ra?men "sald?rgan" ya da ?iddet i�erikli olarak ele al?nabildi?i belirtilmi?ti.Bunu test etmek i�in BBC, Arap�a yay?n yapan ancak Filistinli olmayan 30 haber kurulu?unun Facebook sayfalar?n?n verilerini ele ald?. Bunlar aras?nda Sky News Arap�a ve Al-Jazeera var.Bu sayfalar?n etkile?imlerinde de yakla??k y�zde 100 art?? tespit edildi. Yani Filistinli haber kaynaklar?n?n etkile?imlerindeki d�?�?, i�eriklerin Arap�a olmas?yla a�?klanam?yor. BBC ara?t?rmas?na yan?t veren Meta, 2023 Ekim ay?ndan itibaren politikas?nda "ge�ici tedbirlere" ba?vurdu?unun gizli olmad???n? kaydetti.Meta, Hamas'?n ABD taraf?ndan yapt?r?m uygulanan ve Meta'n?n kendi politikalar? gere?i "tehlikeli �rg�t" olarak ele al?nan bir �rg�t olmas?na i?aret ederek, bununla ifade �zg�rl�?� aras?nda bir denge g�tt�klerini s�yledi.Meta, genellikle sava?la ilgili i�erikler payla?an sayfalar?n az etkile?im ald???n? da dile getirdi.S?zd?r?lan Instagram belgeleriBBC ara?t?rma kapsam?nda Meta'n?n hem mevcut hem de eski �al??anlar?ndan be?iyle g�r�?t�.?smini gizli tutan bir �al??an, Instagram algoritmas?nda yap?lan de?i?iklikleri g�steren gizli bir belgeyi payla?t?. Bu de?i?ikli?e g�re, Filistinlilerin Instagram g�nderilerine yapt?klar? yorumlar daha s?k? denetleniyor.BBC'ye konu?an �al??an, "Hamas sald?r?s?ndan sonra bir hafta i�inde, algoritma kodu Filistinlilere y�nelik daha agresif hale getirildi" dedi.?� yaz??malara g�re bir m�hendis buna itiraz etti ve bu de?i?ikli?in "Filistinli kullan?c?lara y�nelik yeni bir �nyarg?y? sisteme ekleyece?ini" s�yledi.Meta bu ad?m? att???n? do?rulad? ancak bunun Filistin b�lgelerinden gelen "nefret i�erikli g�nderilerdeki art??a y�nelik" bir hamle oldu?unu savundu.?irket, sava??n ba??nda devreye giren baz? uygulamalar?n ?u anda y�r�rl�kte olmad???n? s�yledi ama bunun ne zaman de?i?ti?ini belirtmedi.Sava??n ba??ndan beri 137 Filistinli gazeteci �ld�r�ld�, ancak az say?da gazeteci b�lgeden bildirmeye devam ediyor.Gazze'nin kuzeyinde kalan az say?daki fotomuhabirden Omar el Qattaa, "Bir�ok bilgi, vah?et i�erdi?i i�in yay?nlanam?yor. �rne?in ?srail ordusunun yapt??? bir katliam? kayda ald???m?zda, bu video yay?lm?yor" diyor ve ekliyor:"Ancak zorluklara, tehlikelere ve sans�re ra?men Filistin'den i�erik payla?maya devam etmek zorunday?z."