Vietnaml? eski emlak devi Truong My Lan hayat?n? kurtarmak i�in zamana kar?? yar???yor. 68 ya??ndaki Truong, d�nyan?n en b�y�k bankac?l?k sahtekarl???n?n ba??ndaki isim oldu?u gerek�esiyle verilen �l�m cezas?na yap?lan itiraz?n sonucunu bug�n �?renecek. �l�m cezas? nadiren g�r�len ve ?oke edici bir karard?. Vietnam'da beyaz yaka bir su� nedeniyle �l�m cezas? alan �ok az say?daki kad?ndan biri oldu. Mahkeme, Truong'un gizlice �lkenin be?inci b�y�k bankas? Saygon Ticari Bankas?n? kontrol etti?ini ve 10 y?ldan uzun s�re boyunca bir paravan ?irketler a??yla bankadan toplam 44 milyar dolarl?k kredi ve nakit paray? hortumlad???n? tespit etti. Savc?lar, 27 milyar dolar?n beyan edilenden farkl? ama�larla kullan?ld???n? ve 12 milyar dolar?n?n da zimmete ge�irildi?ini iddia etti. Truong zimmet su�unun sabit g�r�lmesi nedeniyle �l�m cezas?na �arpt?r?ld?. Ancak Vietnam yasalar?na g�re Truong 12 milyar dolar?n % 75'ini, yani 9 milyar dolar? geri �deyebilirse, cezas? �m�r boyu hapse �evirilebiliyor. Emlak ?irketi Van Thinh Phat Grubu'nun y�netim kurulu ba?kanl???n? yapan Truong My Lan, Nisan ay?ndaki davas?nda bazen meydan okur bir tav?r tak?nm??t?. Ancak temyiz duru?malar?nda daha pi?man g�r�n�yordu. Truong, devlete bu kadar b�y�k bir y�k olmaktan utan� duydu?unu ve tek d�?�ncesinin ald?klar?n? geri �demek oldu?unu s�yledi. Truong My Lan, Ho ?i Minh City'deki �inli-Vietnaml? m�tevaz? bir ailenin �ocu?uydu. Annesiyle birlikte pazar tezgahlar?nda makyaj malzemeleri sat?? yaparak ticarete ba?lad?. Vietnam'?n Doi Moi diye an?lan ekonomik reform d�neminde m�lklere yat?r?m yapt?. 1990'larda b�y�k bir oteller ve restoranlar portf�y�ne sahip olmu?tu. Nisan ay?nda h�k�m giyip, ceza ald???nda �nde gelen emlak ?irketlerinden Van Thinh Phat Grubu'nun ba??ndayd?. D�nemin Kom�nist Parti Genel Sekreteri Nguyen Phu Trong'un �nderlik etti?i yolsuzlukla m�cadele program?nda dramatik bir geli?meydi. Davadaki di?er 85 san?k da ceza ald?. D�t san?k �m�r boyu hapse �arpt?r?l?rken, di?er san?klar 20 y?ldan ertelenmi? 3 y?ll?k hapse kadar �e?itli cezalar ald?. Truong My Lan'?n kocas? 9, ye?eni de 17 y?l hapse �arpt?r?ld?. Vietnam Merkez Bankas?'n?n bankac?l?k sekt�r�nde yayg?n bir pani?i �nlemek i�in Saygon Ticari Bankas?n? kurtarmaya milyarlarca dolar harcad???na inan?l?yor. Savc?lar, Truong'un su�lar?n?n "b�y�k ve e?i benzeri g�r�lmedi?ini" belirtti ve merhameti hak etmedi?ini vurgulad?lar. Truong My Lan�?n avukatlar? ise m�vekkillerinin gerekli 9 milyar dolar? bulmak i�in elinden geldi?ince h?zl? u?ra?t???n? s�yl�yor. Ancak varl?klar?n? sat?p, nakite �evirmenin zor oldu?unu savunuyorlar. Truong'un varl?klar?n?n baz?lar? ba?kent Ho Chi Minh City'deki, teoride gayet �abuk sat?labilecek l�ks konutlar. Geriye kalan k?sm? ise di?er i?letmelerdeki hisseleri ve emlak projelerindeki paylar?. Savc?l?k, sahtecilikle ba?lant?l? binden fazla farkl? varl?k tespit etti. Bu varl?klar ?imdilik, yetkili makamlarca donduruldu. BBC'nin ara?t?rmas?, Truong'un gerekli paray? toplayabilmek i�in arkada?lar?n?n yard?m?na da ba?vurdu?unu tespit etti. Avukatlar?, mali gerek�elerle yarg?�lardan m�vekkilerine merhamet etmesini istiyor. �l�m cezas? h�k�ml�s�yken, varl?klar?n? ve yat?r?mlar?n? m�mk�n olan en iyi fiyatlara satmas?n?n ve 9 milyar dolar? toplamas?n?n zor oldu?unu s�yl�yorlar. �l�m cezas?, �m�r boyu hapse �evrilirse bunu �ok daha rahat yapabilece?ini savunuyorlar. Truong'un avukat? Nguyen Huy Thiep BBC'ye yapt??? a�?klamada "m�vekkilinin varl?klar?n?n gerekli tazminat miktar?n?n �zerinde oldu?unu" s�yledi. Nguyen ayr?ca, "Ancak bunun i�in zaman ve satmak i�in u?ra?mak gerek. ��nk� varl?klar?n?n �o?u ta??nmazlardan olu?uyor ve nakite �evirmek zaman al?yor. Truong My Lan mahkemenin tazminat �demesini yapabilmesi i�in en iyi ko?ullar? sa?lamas?n? umuyor" dedi. Yarg?�lar?n bu s�ylemden etkilenmesini pek kimse beklemiyor. �ng�r�ld�?� gibi temyiz ba?vurusu reddedilirse, Truong My Lan cellattan kurtulmak i�in kelimenin tam anlam?yla zamana kar?? yar???yor olacak. Vietnam, �l�m cezalar?n? bir devlet s?rr? olarak g�r�yor. H�k�met ka� ki?inin infaz bekledi?ini a�?klam?yor. Ancak insan haklar? gruplar? 1000 ki?iden fazla oldu?unu ve Vietnam'?n en �ok say?da �l�m cezas? infaz eden �lkelerden biri oldu?unu s�yl�yor. Genelde infazlar, h�k�mden uzun s�re sonra ger�ekle?tiriliyor. Ancak mahkumlara infazdan k?sa s�re �nce bildiriliyor. Truong bu olmadan �nce 9 milyar dolar? toplayabilirse, b�y�k ihtimalle �l�m cezas?ndan kurtulacak. Related stories