ABD'de tekrar ba?kan seçilen Donald Trump, Beyaz Saray'da görevi devralmadan Panama Kanal?'n? ve Grönland'? ele geçirmek istedi?ine yönelik aç?klamalar?yla kayg? uyand?rd?.Bu bölgelere askeri operasyon ihtimalini yads?mayan Trump, Panama Kanal?'n?n da Grönland'?n da ABD'nin ekonomik güvenli?i için gerekli oldu?unu söyledi.Ayn? zamanda Kanada'ya da ABD'nin bir parças? haline gelmesi için ekonomik bask? uygulayaca??n? aktard?.Bu aç?klamalara Panama'dan, Grönland'dan, Grönland'?n otonom bir bölge olarak ba?l? oldu?u Danimarka'dan ve Kanada'dan sert tepkiler geldi.Peki, Trump'?n bu aç?klamalar?n?n arkas?nda ne var?Panama Kanal? ABD, 20. yüzy?l?n ba??nda Panama Kanal?'n? elinde bulunduruyordu.Y?llarca süren müzakerelerin ard?ndan buran?n kontrolünü 1999'da Panama'ya devretti.Trump ise kanal?n Çin kontrolünde oldu?unu öne sürerek, "Panama Kanal? bizim ülkemiz için hayati. Çin taraf?ndan kontrol ediliyor ancak biz buray? Panama'ya verdik, Çin'e vermedik. Bu hediyemiz istismar edildi" dedi.Resmi veriler bu tespitin aksini gösteriyor.Kanal trafi?inin yüzde 72'sini Amerikan kargo gemileri olu?turuyor. Böylece ABD kanal trafi?inde birinci s?rada yer al?yor.Çin kargo gemileri ise trafi?in yüzde 22'sini i?gal ederek ikinci s?rada yer al?yor.Çin'in Panama'da büyük ekonomik yat?r?mlar? var.Uzmanlara göre sadece ticaret için de?il, ABD'nin Çin ile olas? bir askeri çat??mas? için de Panama Kanal? kritik önemde.Panama D??i?leri Bakan? Javier Martinez- Acha ise Panama Kanal?'n?n egemenli?inin tart???l?r bir yan? olmad???n? vurgulad?. Grönland Danimarka'n?n çat?s? alt?nda otonom bir bölge olan Grönland, dünyan?n nüfus oran? en az yerlerinden biri.Trump, Grönland'? sat?n alma fikrini ilk kez 2019 y?l?nda ba?kanl???n?n birinci döneminde dile getirmi?ti.Danimarka Ba?bakan? Mette Frederiksen, göreve gelecek olan Trump yönetimi ile i?birli?i yapmak istediklerini ancak Grönland'?n insanlar?na ait oldu?unu söyledi.Frederiksen, "Grönland'?n insanlar? dilleri ve kültürleriyle gurur duyuyor. Daha önce de söyledi?imiz gibi Grönland sat?l?k de?il" dedi.Bölge de?erli mineraller ve enerji kaynaklar?yla do?al kaynaklar aç?s?ndan çok zengin.Dünyan?n en büyük adas? olan Grönland'da alt?n ve platinum gibi de?erli metallerin yan? s?ra lityum, titanyum ve ba?ka nadir elementler de bulunuyor. Kömür, uranyum, elmas ve yakut da önemli do?al kaynaklar? aras?nda. Adada ayr?ca geni? petrol ve gaz rezervleri olabilece?i dü?ünülüyor; büyük buz kitlelerinin iklim de?i?ikli?i sebebiyle erimesi sebebiyle bu kaynaklar da ortaya ç?kabilir.Ayr?ca batarya üretiminde kullan?lan nadir metallerin varl??? da adan?n kaynaklar?n? de?erli k?l?yor.Dünya Bankas?'na göre dünyan?n bu alandaki ihtiyac?n? kar??lamak için 2050'da bu minerallerin i?lenmesinin be? kat?na ç?kmas? gerekebilir.Rusya da co?rafi aç?dan ABD ile aras?nda olmas? dolay?s?yla Grönland'? stratejik olarak önemli buluyor.Adada ABD'nin bir askeri üssü var.Grönland'?n ba??nda ?u an ba??ms?zl?k yanl?s? ba?bakan Múte Bourup Egede var. Egede, adan?n sat?l?k olmad???n? vurgulad??? gibi Nisan ay?nda parlamento seçimlerinin yan? s?ra ba??ms?zl?k oylamas?n?n da yap?labilece?ini söyledi.Kanada Trump, ABD'nin en büyük s?n?r kom?usu olan Kanada'n?n 51. eyalet olmas? gerekti?i ve s?n?r?n yapay oldu?u iddias?nda bulunuyor.Trump, ABD'nin Kanada'y? korumak için milyarlarca dolar harcad???n? öne sürerek Kanada'dan ithalat? yap?lan arabalara, kereste ve süt ürünlerine dikkati çekiyor.Meksika gibi Kanada da Trump yönetiminde yüzde 25 gümrük vergisiyle yüz yüze gelmeye haz?rlan?yor.Malikanesinin bulundu?u Mar-a-Lago'daki bas?n toplant?s?nda ise Trump, Meksika ve Kanada s?n?rlar?ndan geçen uyu?turucuya vurgu yapt?.Ancak ABD verilerine göre Kanada s?n?r?nda ele geçirilen fetanil miktar? güneydekinden çok daha dü?ük bir oranda.Kanada ise s?n?r?nda güvenlik önlemlerini art?rmay? vaat ediyor.Kanada Ba?bakan? Justin Trudeau, iki ülkenin birle?mesi olas?l???n?n hiçbir ?ekilde olmad???n? söyledi.Söylem mi yoksa gerçekle?ebilir mi?ABD'nin eski ulusal güvenlik dan??man? James Jeffrey, BBC'ye Trump'?n uluslararas? müttefiklerine ve ülkesinde kendisini destekleyenlere mesaj gönderdi?ini söylüyor.ABD'nin, zengin Avrupal? müttefiklerinin uluslararas? güvenli?i korumak için yeteri kadar aktif olmad??? için y?lg?n oldu?unu dile getiriyor.Bir askeri müdahalenin olmayaca??n? dü?ünen Jeffrey, "Nas?l bir karga?a yarataca?? ise ayr? bir soru i?areti" diyor.Jeffrey ayr?ca, "Uluslararas? düzene tehdit olan Trump de?il, Rusya ve Çin'dir" yorumunda bulunuyor.The Independent gazetesinin siyasi editörü David Maddox ise Trump'?n ciddeye al?nmas? gerekti?i görü?ünde.BBC'ye konu?an Maddox, "Trump'?n yay?lmac? bir duru?u var. ABD'nin dünyadaki ayak izini ciddi olarak art?rmak istiyor, bunlar ciddi tehditler" diyor.Maddox, "Trump'?n ilk döneminkinden farkl? bir tav?r görece?iz, bu da dünyan?n istikrar?n? bozan bir unsur olacak" diye de ekliyor.