Dünya Sa?l?k Örgütü (WHO), Tanzanya'da Marburg virüsü salg?n? ?üphesi nedeniyle en az sekiz ki?i hayat?n? kaybetti?ini duyurdu.2024 y?l?n?n sonlar?nda Ruanda'da da 15 ki?inin ölümüne neden olan bir salg?n ya?anm??t?.Marburg virüsü, Ebola'ya neden olan virüsle yak?ndan ili?kili. Son y?llarda neredeyse tamam? Afrika'da olmak üzere yüzlerce insan?n ölümüne neden oldu.Marburg virüsü nedir ve ne kadar tehlikeli?WHO, Marburg virüsünün ortalama olarak bula?t??? insanlar?n yar?s?n? öldürdü?ünü söylüyor. Önceki salg?nlarda hastalar?n yüzde 88'i ölmü?tü.Virüs ba? a?r?s?, ate?, ishal, kan kusma, kas güçsüzlü?ü ve d?? kanamaya neden olabiliyor.Virüs ilk kez 1967 y?l?nda Almanya'n?n Marburg ve Frankfurt kentleri ile S?rbistan'?n Belgrad kentinde e?zamanl? olarak ortaya ç?kt?. Salg?nlarda virüs 31 ki?iye bula?t? ve yedi ki?i de hayat?n? kaybetti. Virüs bu vakalar?n ard?ndan ilk kez tan?mland?.Salg?n?n Uganda'dan ithal edilen Afrika ye?il maymunlar?ndan kaynakland??? tespit edildi.Virüsün domuzlar ve yarasalar taraf?ndan da yay?ld??? biliniyor.Virüs insandan insana da geçebiliyor. Ço?unlukla yarasalar?n ya?ad??? ma?ara ve madenlerde uzun süre kalan insanlar taraf?ndan yay?l?yor. Son y?llarda Marburg virüsü salg?nlar?n?n görüldü?ü yerler ?öyle:2005 y?l?nda Angola'da ortaya ç?kan salg?nda 300'den fazla ki?i öldü.Biri Avrupa'da di?eri de ABD'de olmak üzere son 40 y?lda Afrika d???nda Marburg virüsünden sadece iki ki?i öldü.Her ikisi de Uganda'daki ma?aralara yap?lan gezilere kat?lan insanlard?.Son vakalar nerede görüldü?WHO, 10 Ocak'tan bu yana Tanzanya'n?n Ruanda s?n?r?ndaki Kagera bölgesinde Marburg virüsü salg?n? oldu?u anla??lan bir vakada dokuz ki?inin enfekte oldu?unu ve sekizinin öldü?ünü aç?klad?.Tanzanya'da Mart 2023'te yine Kagera bölgesinde alt? ki?inin öldü?ü bir Marburg salg?n? daha ya?anm??t?.Eylül ve Aral?k 2024 tarihleri aras?nda Ruanda'da görülen Marburg virüsü salg?n? 66 ki?iye bula?m?? ve 15 ki?i hayat?n? kaybetmi?ti.Virüs Ruanda'da ilk kez görülmü?tü.Ya?anan di?er büyük salg?nlarsa ?öyle:Marburg virüsünün belirtileri neler?Virüs nedeniyle birden bire ate?, ?iddetli ba? a?r?s? ve kas a?r?lar? görülür.Genellikle üç gün içerisinde de, ishal, kar?n a?r?s?, mide bulant?s? ve kusma ?ikayetleri ortaya ç?kar.WHO’ya göre, bu a?amada hastalar “hayalet benzeri” bir görünüme sahip olur. Bu tan?m?n içerisinde solmu? ifadesiz yüzler ve a??r? uyu?ukluk da var.Pek çok insan vücudunun çe?itli yerlerinden kanamaya devam eder. Baz?lar? a??r? kan kayb? ve ?ok nedeniyle hastaland?ktan sekiz-dokuz gün sonra ölür. Marburg virüs nas?l bula??r?Afrika ye?il maymunlar? ile domuzlar virüsü ta??yabiliyor.M?s?r meyve yarasas? da s?kl?kla virüsü bar?nd?r?r.?nsanlar aras?nda vücut s?v?lar? ve ayn? yata??n payla??lmas? yoluyla bula?abiliyor.?nsanlar iyile?tikten sonra bile kanlar? veya spermleri aylarca bula??c? kalabilir.Tedavisi nas?l?Virüsün belirli bir tedavisi ya da a??s? yok.Ancak WHO, baz? kan ürünleri, ilaç ve ba????kl?k tedavilerinin geli?tirildi?ini söylüyor.Doktorlar, hastanede yatan hastalara bol miktarda s?v? vererek ya da kan nakliyle baz? belirtileri hafifletebilir.Nas?l kontrol alt?na al?nabilir?Uluslararas? bir sa?l?k kurulu?u olan Gavi'ye göre, Afrika'daki insanlar vah?i hayvan eti yemekten veya dokunmaktan kaç?nmal?.WHO, insanlar?n salg?n?n oldu?u bölgelerde domuzlarla temastan da kaç?nmas? gerekti?ini söylüyor.Virüsü ta??yan erkekler, semptomlar?n ba?lamas?ndan sonra bir y?l boyunca ya da sperm testlerinde iki kez negatif sonuç elde edene kadar cinsel ili?kilerinde prezervatif kullanmal?.Virüsten ölen insanlar? gömenler de cesetlere dokunmaktan kaç?nmal?.